Tadeusz Mazowiecki, de eerste post-communistische Premier van polen, vertelt wat hem er toe heeft aangezet om risico's te nemen om het regime ten val te brengen en wat er nu in Oost- en Centraal-Europa moet gebeuren.

Interview: Tussenkomst was nodig, ondanks het risico

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/14495125/p005-00092-nl.srt

Welkom bij Het Interview. Mijn gast   vandaag is Tadeusz Mazowiecki,

de 1e niet-communistische   Poolse PM van de nieuwe democratie.

Eigenlijk de eerste van   welk Warschaupactland dan ook,

Hij is in Brussel voor de opening   van 'n expositie

over de Poolse vrijheid   na de val van de communisten.

uit een nobele Poolse familie die   werd binnengehaald bij Solidarnosj.

Als politicus van voor,   tijdens en na 't communisme

kent hij 't politieke leven   als geen ander.

Hij is katholiek in hart en nieren,   zijn politiek is erop gebaseerd.

Ten eerste, vindt u dat de expositie   die u heeft gezien,

de werkelijkheid weergeeft van   wat er in Polen en elders is gebeurd?

Geen enkele expositie kan   die werkelijkheid echt weergeven,

die complex was,   die moest je ervaren,

maar ik denk - in zo verre   het mogelijk is voor een expositie -

Solidarnosj baande   de weg naar de vrijheid

Vindt u dat de beloftes   zijn nagekomen?

Wat voor enorme knuppel u   in het hoenderhok gooide?

Ik was me zeer bewust   van het tijdperk dat er zou komen,

en ik geloofde er heilig in   dat we er deze keer

Als daar niet van overtuigd   was geweest,

dan had ik die rol   niet kunnen vervullen.

Ik voelde me ook   enorm verantwoordelijk,

door deze moeilijke periode   te loodsen.

Gedurende enkele maanden   was Polen het enige land

dat serieuze veranderingen   introduceerde.

Wat betreft Polen   en de Warschaupactlanden

dat voortkwam uit   meer dan 40 jaar communisme -

denkt u dat er nog werk   aan de winkel is

op 't gebied van politieke hervorming,   de gedachtegang die erbij hoort?

Ik denk dat er radicale veranderingen   zijn doorgevoerd

als het om   democratische structuur gaat.

De economie heeft ook   belangrijke veranderingen ondergaan

Dit alles veranderde ook   de mentaliteit van het volk.

komende vanuit   het communistische tijdperk

verwachtten dat de staat   overal voor zou zorgen.

en dat moet je wel zijn   in een vrije markteconomie.

De jongeren herinneren   zich dat tijdperk niet.

Al krijgen ze het natuurlijk   van huis uit mee.

Jongeren hebben geen ervaring   met dat harde leven zoals wij,

maar zij staan   voor de moeilijkheid dat...

Ze beseffen dat ze zelf   moeten knokken voor hun toekomst,

ze krijgen het niet cadeau van   een organisatie zoals de staat.

U bent 'n ervaren politicus   en u zat al vele jaren in de politiek

toen er in Gdansk   en elders gestaakt werd.

Wist u... U moet geweten hebben   dat het gevaarlijk kon zijn.

U hebt hiervoor een jaar   in de cel gezeten.

Wat dreef u, ondanks de angst   en intimidatie en dergelijke?

Ik wist dat de staking zonder   bloedvergieten beëindigd kon worden

en dat ik er, ondanks risico's   bij moest zijn,

zodat de staking niet zo   dramatisch zou eindigen.

Tenslotte was al het bloedvergieten   bij de staking in 1970 rampzalig,

en ik dacht dat de autoriteiten   dat niet nog eens zouden doen.

Maar er moest een acceptabel   compromis gevonden worden.

We waren betrokken bij het bereiken   ervan en droegen bij

aan het succes,   de hoofdgedachte achter de staking,

dat was het creëren   van de vrije vakbeweging...

We waren er bij betrokken,   om dat compromis te zoeken,

in de wetenschap dat 't riskant was,   maar we hadden kans van slagen.

Hier stopte we het interview.   We legden Mazowiecki vragen voor,

Ten eerste, in de context   van Europa als geheel -

niet alleen Oost en Centraal   maar 't geheel -

welk effect, denkt u, had uw actie   - de val van het communisme-

op de Europese ontwikkeling,   Oost en West?

We moeten niet vergeten dat de   tijd van rivaliteit tussen de landen

vooral gemarkeerd werd   door de wapenwedloop.

Die wapenwedloop is   nu minder van betekenis.

Ik zeg niet dat   't helemaal verdwenen is,

maar het is minder   en ik denk dat dat van invloed is

op de materiële situatie   van West-Europa.

Ten tweede denk ik dat er   psychologisch iets veranderd is.

zoals de Europese Gemeenschap   en later de Europese Unie,

zijn instanties geworden,   niet alleen voor West-Europa,

Met andere woorden,   Europa is groter geworden.

Heel groot, vind ik   en dat is een cruciale factor

als het gaat om het spelen   van een internationale rol

Naast de weerstand   die u vast en zeker kreeg

van degenen die toen in Polen   aan de macht waren,

waren er ook andere moeilijkheden   zoals

politieke attitudes,   psychologische zelfs

om de veranderingen door te voeren?   U hebt veel bereikt in 'n jaar als PM.

De moeilijkheden waren enorm.   't Was onmogelijk om alles te voorzien