Gach bliain, bronnann Parlaimint na hEorpa Duais Sakharov um Shaoirse Smaointeoireachta ar dhaoine aonair nó eagraíochtaí misniúla a sheasann ar son chearta an duine agus luachanna daonlathacha. Ach an bhfuil eolas agat ar an bhfear taobh thiar den ghradam? Ó fhorbairt an bhuama hidrigine go príosúnaigh pholaitiúla a chosaint, seo Andrei Sakharov.

Sakharov Prize

rights of the individual

human rights

Andrei Sakharov: an fear taobh thiar de Dhuais Sakharov um Shaoirse Smaointeoireachta

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/2378837/N01-AFPS-210512-SAKP-GA.srt

bhí clár tástála núicléach an Aontais Shóivéadaigh

mar an buama hidrigine bhí an fisiceoir Rúiseach

tar éis roinnt comhráití leis an arm Sóivéadach,

an arm is scanrúla riamh a thabhairt don rialtas

gan aon smacht a bheith aige ar a úsáid."

Beagán níos mó ná deich mbliana ina dhiaidh sin,

go ndéanfaí laghdú ar airm núicléacha.

Scríobh sé fiú chuig rialtas an Aontais Shóivéadaigh

gur thug foláireamh dóibh faoi na contúirtí a bhaineann le hiomaíocht arm núicléach.

"In éagmais freagra, mhothaigh sé go gcaithfeadh sé é a fhoilsiú,

Chuir sé seo cor eile chun donais ar an gcaidreamh idir an fisiceoir

agus ceannairí an Aontais Shóivéadaigh.

Ach bhí cúiseanna eile leis an naimhdeas seo:

Bhí Sakharov ag léiriú níos mó suime sa chomhrac

ar son chearta an duine agus cosaint príosúnach polaitiúil.

In 1975, ghlac sé páirt i ndréachtú Comhaontaithe Heilsincí.

Bhí sé mar aidhm ag an doiciméad seo an caidreamh a fheabhsú

idir an tOirthear cumannach agus an tIarthar caipitlíoch.

"Rud nach raibh na ceannairí Sóivéadacha ag súil leis

ná go léifeadh duine éigin na hairteagail a tháinig ina dhiaidh.

Agus in Airteagal 7 de Chomhaontú Heilsincí

éilíodh go n-urramófaí cearta an duine agus saoirsí bunúsacha."

An bhliain sin, bronnadh Duais Nobel na Síochána ar Sakharov.

“Lean sé de bheith mar údarás morálta

agus mar phearsa ríthábhachtach sa ghluaiseacht easaontach."

Faoin am sin, bhí Sakharov ina chrá croí

Chuir siad ar deoraíocht é in Gorki, cathair de chuid na Rúise,

“Cuireadh ar deoraíocht é gan foraithne cúirte

agus cuireadh faoi réimeas é mar a bheadh braighdeánas baile ann,

Ar a scaoileadh saor chuaigh an t-easaontach le polaitíocht náisiúnta,

agus d'fhan ina bun gur bhásaigh sé in 1989.

Níos mó ná céad bliain tar éis bhreith Sakharov,

tá a spiorad fós beo beathach agus ábhartha inniu.

"Is mó Sakharov ná samhailchomhartha Shóivéadach amháin.

An dearcadh aige go bhfuil dlúthcheangal idir dul chun cinn,

síocháin, slándáil agus cearta an duine

In 1988, chruthaigh Parlaimint na hEorpa Duais Sakharov

um Shaoirse Smaointeoireachta in ómós d'obair an easaontaigh Rúisigh.

agus a fhios aige go spreagfadh sí cosantóirí chearta an duine.

agus staire idirnáisiúnta Memorial an duais.

“Agus an duine lena bhunaíomar an eagraíocht Memorial,

nuair a bhronntar a dhuais ar Memorial - is ábhar mór mórtais é.

Léiríonn gradam mar Dhuais Sakharov go soiléir

nach féidir cearta an duine a shéanadh aon áit ar fud an domhain."

Le breis agus 30 bliain tá aitheantas tugtha ag Parlaimint na hEorpa

do dhaoine aonair agus eagraíochtaí misniúla,

ina measc freasúra polaitiúil agus íospartaigh an fhaisisteachais reiligiúnaigh.

“Léiríonn sé don chuid eile den domhan

gur féidir gach rud a réiteach go síochánta, go socair, le dínit."

gur léirigh an duine seo saoirse smaointeoireachta

agus tiomantas saoil do chearta an duine."

“Neartaíonn an Duais seo muid, líonann sí muid le fuinneamh úrnua

chun luachanna agus prionsabail an daonlathais

“Tá meas mór againn ar an Eoraip mar shiombail den daonnacht,

agus gan amhras tá an Eoraip ag deimhniú inniu gur siombail den sórt sin í."

Áirithíonn obair leanúnach Dhuais Sakharov

go leanann Parlaimint na hEorpa ag lonrú solais

ar obair cosantóirí cearta an duine cibé áit a bhfuil siad.

"Ní hé an buama an t-arm is cumhachtaí, ach an fhírinne."