Κάθε χρόνο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απονέμει το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης σε θαρραλέα άτομα ή οργανισμούς που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές αξίες. Αλλά γνωρίζετε τον άντρα πίσω από το βραβείο; Από την ανάπτυξη της βόμβας υδρογόνου μέχρι την υπεράσπιση των πολιτικών κρατουμένων, αυτός είναι ο Αντρέι Ζαχάρωφ.

Sakharov Prize

rights of the individual

human rights

Αντρέι Ζαχάρωφ: ο άντρας πίσω από το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/2378907/N01-AFPS-210512-SAKP-EL.srt

Στις αρχές της δεκαετίας του '50,

το πρόγραμμα πυρηνικών δοκιμών της Σοβιετικής Ένωσης

Πίσω από τη σχεδίαση αυτού που θα γινόταν

η βόμβα υδρογόνου ήταν ο Ρώσος φυσικός

"Το 1955 συνειδητοποίησε ξεκάθαρα,

μετά από συζητήσεις με τον Σοβιετικό στρατό,

ότι είχε παίξει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία

του πιο τρομακτικού όπλου για την κυβέρνηση

χωρίς να μπορεί να ελέγξει τη χρήση του".

Λίγο περισσότερο από μία δεκαετία μετά,

ο Ζαχάρωφ άρχισε να ζητά δημόσια

τη μείωση των πυρηνικών όπλων.

Έστειλε επίσης επιστολή προς την κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης

προειδοποιώντας για τους κινδύνους μιας κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών.

"Μόνο αφού δεν έλαβε καμία απάντηση, θεώρησε ότι έπρεπε να το δημοσιεύσει

και δημοσιεύτηκε στη Δύση".

με τους ηγέτες της Σοβιετικής Ένωσης πήρε την κατιούσα.

Αλλά υπήρχαν και άλλοι λόγοι γι' αυτήν την εχθρότητα:

Ο Ζαχάρωφ έδειχνε αυξανόμενο ενδιαφέρον

για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την υπεράσπιση των πολιτικών κρατουμένων.

Το 1975 ξεκίνησε να συμμετέχει στη σύνταξη της Συμφωνίας του Ελσίνκι.

Το έγγραφο αυτό στόχευε στη βελτίωση των σχέσεων

μεταξύ της κομμουνιστικής Ανατολής και της καπιταλιστικής Δύσης.

"Αυτό που δεν περίμεναν οι Σοβιετικοί ηγέτες

ήταν ότι κάποιος θα διάβαζε τα κάτωθι άρθρα.

Και το Άρθρο 7 της Συμφωνίας του Ελσίνκι

ζητούσε τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και θεμελιώδεις ελευθερίες".

Το ίδιο έτος, ο Ζαχάρωφ τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ για την Ειρήνη.

"Συνέχισε να αποτελεί ηθική αυθεντία

και μια σπουδαία φιγούρα του κινήματος αντιφρονούντων".

O Ζαχάρωφ είχε γίνει πλέον αγκάθι

για τις αρχές της Σοβιετικής Ένωσης.

Τον εξόρισαν στη Ρωσική πόλη Γκόρκι,

όπου παρέμεινε για επτά χρόνια.

"Εξορίστηκε χωρίς καταδικαστική απόφαση

και τέθηκε υπό ένα καθεστώς που έμοιαζε με κατ' οίκον περιορισμό,

αν και δεν το αποκαλούσαν έτσι".

Μετά την απελευθέρωσή του, ο αντιφρονούντας επέστρεψε στην εθνική πολιτική,

όπου παρέμεινε ενεργός μέχρι τον θάνατό του το 1989.

Περισσότερο από έναν αιώνα μετά τη γέννηση του Ζαχάρωφ,

το πνεύμα του παραμένει ακόμη ζωντανό και επίικαιρο.

"Ο Ζαχάρωφ αποτελεί ευρύτερο σύμβολο, όχι μόνο της Σοβιετικής Ένωσης.

Και η ιδέα του ότι η πρόοδος, η ειρήνη, η ασφάλεια

και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

είναι πάρα πολύ σημαντική".

Το 1988, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δημιούργησε το Βραβείο Ζαχάρωφ

για την Ελευθερία της Σκέψης προς τιμήν του έργου του Ρώσου αντιφρονούντα.

Ο Ζαχάρωφ υποστήριξε το βραβείο,

γνωρίζοντας ότι θα ενθάρρυνε τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το 2009, ο ιστορικός διεθνής οργανισμός για τα πολιτικά δικαιώματα

Memorial κέρδισε το βραβείο.

"Όταν το βραβείο του ατόμου, με το οποίο φτιάξαμε τον οργανισμό Memorial,

δίνεται στο Memorial, αυτό είναι πολύ κολακευτικό.

Ένα βραβείο, όπως το Βραβείο Ζαχάρωφ, δείχνει ξεκάθαρα

το ακατάλυτο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλον τον κόσμο".

Για πάνω από 30 χρόνια το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει τιμήσει

θαρραλέα άτομα και οργανισμούς,

από πολιτικούς αντιφρονούντες μέχρι θύματα θρησκευτικού φανατισμού.

"Αποτελεί έναν δείκτη για τον υπόλοιπο κόσμο

ότι όλα μπορούν να λυθούν ειρηνικά, ήρεμα και με αξιοπρέπεια".

"Η αρχή αυτού του βραβείου είναι ότι το άτομο αυτό

έχει εκφράσει την ελευθερία της σκέψης του

και αφιέρωσε τη ζωή του στα ανθρώπινα δικαιώματα".

"Αυτό το Βραβείο μάς ενδυναμώνει, μας δίνει νέα ενέργεια

να υπερασπιστούμε τις αξίες και τις αρχές της δημοκρατίας,

τις οποίες ενστερνίζεστε κι εσείς".

"Θαυμάζουμε την Ευρώπη ως ένα σύμβολο ανθρωπιάς

και η Ευρώπη όντως σήμερα επιβεβαιώνει ότι είναι ένα τέτοιο σύμβολο".

Το συνεχιζόμενο έργο του Βραβείου Ζαχάρωφ

διασφαλίζει ότι ο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεχίζει να αναδεικνύει

το έργο των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπου κι αν βρίσκονται.

"Το πιο ισχυρό όπλο δεν είναι η βόμβα, αλλά η αλήθεια".

Ορισμένες εικόνες ανήκουν σε: