L-istorja tal-ewro fil-qosor mit-Trattat ta' Maastricht fl-1992 sal-kriżi ekonomika u finanzjarja ta' bħalissa.

Storja: L-Ewro

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/15549980/V001-0012-MT.srt

Karti tal-flus tal-ewro - kienu għand  ċittadini ta' 12-il pajjiż fl-1 ta' Jannar 2002

Imma kellha tieħu kważi 10 snin ta'  negozjati biex jaslu fl-ATMs.

Il-Ministeri tal-Finanzi u l-Affarijiet  Barranin minn tnax-il stat

tal-Komunità Ewropea ffirmaw it-Trattat  fuq l-Unjoni Ewropea f'Maastricht.

It-Trattat ta' Maastricht antiċipa l-unjoni  ekonomika u monetarja.

Jean-Claude Juncker, dak iż-żmien  Ministru tal-Finanzi fil-Lussemburgu,

hu l-aħħar firmatarju li għadu fil-kariga.

Illum hu President tal-Grupp Ewro u  għadu kburi b'dan it-Trattat.

Kelli l-impressjoni li konna qed  nippreparaw biex nagħmlu affarijiet kbar.

Kelli r-riservi dwar l-aspett ta' unjoni  politika tat-Trattat ta' Maastricht,

li kien dgħajjef,  ikolli nammetti dan.

Imma l-parti ekonomika  u monetarja, il-parti EMU,

L-ekonomija ġenerali tad-dokument  tatni s-sensazzjoni, wara negozjati

iebsin, li konna qed  nersqu lejn orizzonti ġodda.

Missirijiet l-ewro għamlu ħafna xogħol.

Imma l-katalista tal-munita waħda  kienet ir-rijunifikazzjoni Ġermaniża.

L-Amerikani, bħalna u bħal ħafna  Ewropej m'emmnux fiha.

Kważi l-opinjoni pubblika kollha fl-Ewropa

ħasbet li ma konniex kapaċi li jkollna  suċċess f'din l-isfida enormi.

Il-munita waħda saret realtà imma mhux  kulħadd jista' jissieħeb fiż-Żona Ewro.

Iridu jintlaħqu kriterji stretti  bbażati fuq indikaturi ekonomiċi,

fosthom l-istabbiltà tal-prezz,  li jfisser inflazzjoni kkontrollata,

defiċit pubbliku ta'  inqas minn 3% tal-PGD

u dejn pubbliku ta'  inqas minn 60% tal-PGD.

Iżjed minn hekk, il-munita nazzjonali  trid tkun stabbli għallinqas għal sentejn.

Fl-2007, il-Litwanja  naqset li tilħaq il-kriterji

minħabba r-rata ta' inflazzjoni għolja.

Il-każ tal-Greċja huwa iżjed ikkumplikat.

Naħseb li l-Greċja kienet  qed tuża statistiċi

li ma kinitx, ejja ngħidu,  fuq bażi xjentifika.

Imma xorta kellhom jagħtu stil u jiżguraw  dawn il-karti tal-flus u muniti ġodda.

Yves-Thibault de Silguy, eks  Kummissarju Ewropew mill-1995

sal-1999, kellu l-inkarigu li  jipprepara t-tibdil għall-ewro.

Kien hemm E's bħal dawn,  kull tip ta' affarijiet.

li ħsibt li kienet tajba  għal żewġ raġunijiet.

L-ewwel nett fakkritni kemxejn  fid-dollaru biż-żewġ linji.

Li twarrab il-munita nazzjonali  ma kinitx xi ħaġa faċli.

Ir-Renju Unit irrifjuta  l-ewro mill-bidu.

Id-Danimarka u l-Iżvezja rrifjutaw  il-munita waħda bost drabi fir-referenda.

Meta l-Ġermaniżi warrbu d-Deutschmark,

insistew fuq l-indipendenza  tal-Bank Ċentrali Ewropew.

L-għan ewlieni hu li jżomm  l-istabbiltà fiż-Żona Ewro.

reġgħet lura għall-kummenti ta'  Jacques Delors, missier ieħor tal-ewro.

L-unjoni monetarja u ekonomika,  l-istruttura biex jiġi stabbilit l-ewro,

ma kinitx ibbilanċjata.  Qal li min-naħa il-politika monetarja

ser tkun federali u integrata  f'idejn il-Bank Ċentrali,

u min-naħa l-oħra l-pilastru ekonomiku  ta' din l-għaqda monetarja u ekonomika

ser tkompli tibqa' bbażata ħafna  fuq il-politika tal-Istati Membri

li jridu jiġu kkordinati. Dik il-kordinazzjoni  fl-aħħar mill-aħħar kienet pjuttost dgħajfa.

Għaxar snin wara t-twelid,  iż-Żona Ewro rat kriżi bħal qatt qabel:

kriżi ekonomika, kriżi  ta' dejn f'xi Stati Membri.

Għal For Yves-Thibault de Silguy, l-ewro  għen biex tiġi evitata kriżi agħar.

Mingħajr l-ewro, kien ikollna spekulazzjoni  fuq il-munita,

mela kien ikollna  devalwazzjoni kompetittiva.

Kien ikollna rati ta' interessi li jgħolew  ħafna,

u b'hekk kien ikollna wkoll kriżi ekonomika  b'inqas tkabbir u iżjed qgħad.

Fi tmiem l-2010, il-President  tal-Kunsill tal-UE qal li l-ewro kien fi kriżi.

Wieħed mill-missirijiet tal-ewro jirrispondi.

Le, le. L-ewro ser jibqa' ħaj iżjed  minn dawk li jbassru l-mewt tiegħu.