Tmien pajjiżi Ewropej esportaw l-armi lejn il-Libja minkejja r-riskju ta' vjolazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem. Il-Parlament qed isejjaħ għal iżjed trasparenza fin-negozjar tal-armi.

Riporter: Negozjar u traffikar tal-Armi

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/15548586/M003-0125-MT.srt

Iżjed trasparenza fil-kummerċ tal-armi.

Wara l-iskandlu tal-bejgħ  tal-armi mill-UE lil-Libja,

il-PE jrid iżjed tagħrif dwar  l-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi

Din hi s-sede tal-Unjoni tal-Ħaddiema  tal-Metall ta' Liège fil-Belġju.

Tirrappreżenta madwar 15,000  ħaddiem mis-settur tad-difiża.

Skandlu riċenti ħasad lil Herstal,  il-fabbrika ewlenija tal-armi fil-Wallonja.

Dawn l-armi jisparaw bullets tal-lakstu.

F'dan il-vidjo ir-ribelli Libjani qed juru  l-armi li jintużaw mill-armata ta' Gaddafi.

L-armi kienu manifatturati  fil-Belġju, ħdejn Liège.

m'huma xejn meta mqabbla  mal-arsenal militari kollu Libjan.

Il-liċenzji ngħataw fi  żmien meta d-dinja kollha

kienet emmnet li l-Libja  reġgħet lura fejn suppost.

Il-biċċa l-kbira tal-arsenal Libjan  jiġi miċ-Ċina u r-Russja,

u ngħata bla ebda kontrolli,  mela ejja nwaqqfu din l-ipokrizija.

Fl-2009 il-gvern ta' Walloon  awtorizza l-esportazzjoni

ta' azzarini, pistoli u granati b'valur ta' iżjed  minn 11-il miljun ewro lejn il-Libja.

Uffiċjalment kienu intiżi biex  iħarsu missjoni umanitarja f'Darfur.

Allura kif spiċċaw jintużaw mill-armata  ta' Gaddafi biex iżommu r-rivolta?

Hu dak li nsejħulu  trasferiment irresponsabbli.

Hu trasferiment li mhux illegali  għax kien awtorizzat mill-pajjiż,

iżda l-legalità tiegħu hi dubjuża  għax hemm involuti ċerti riskji.

Dan il-każ huwa flagranti għax il-Libja  kienet assoċjata mat-traffikar illegali.

Allura, hi interpretazzjoni leġġera tal-kriterji  Ewropej għall-esportazzjoni tal-armi.

Fl-2008 l-Unjoni Ewropea  approvat sett ta' regoli li jorbtu.

Il-gvernijiet għandhom jiġu  miċħuda l-liċenzji ta' esportazzjoni

jekk ikun hemm riskju ta'  vjolazzjoni tad- drittijiet umani

jew jekk ikun hemm instabilità fir-reġjun.

Jeżistu regoli stretti, iżda f'idejn  il-pajjiżi individwali biex jiddeċiedu.

Matul l-2009 kellna evidenza ta'  esportazzjoni ta' armi u materjal ieħor

lejn il-Libja minn tal-inqas  tmien pajjiżi tal-UE.

iżda kien hemm ukoll esportazzjoni  mill-Italja, Renju Unit, Franza u Bulgarija.

L-industrija tad-difiża hi, wara  kollox, negozju kbir fl-Ewropa.

Ejja nikkunsidraw, pereżempju,  il-pistoli u l-azzarini.

Huma armi leġġeri li jkunu akkużati li  jqanqlu l-kunflitti fil-pajjiżi żviluppanti.

L-Istati Uniti huma esportatur  ewlieni fuq livell globali,

segwiti mill-Italja,  il-Ġermanja, l-Awstirja u l-Belġju,

Ir-Russja, iċ-Ċina u l-Iran  huma wkoll tliet esportaturi kbar.

imma jipprovdu ftit dettalji  dwar l-esportazzjonijiet tagħhom.

Fl-Ewropa l-pistoli u l-azzarini  huma prodotti għall-użu militari,

iżda wkoll għall-isport u għall-kaċċa.

Il-Parlament issa jrid iżjed trasparenza  fil-kummerċ tal-armi għall-użu ċivili.

Fid-dinja jeżistu 875 miljun arma tan-nar

u 74% ta' dawn jinsabu f'idejn il-poplu.

Il-pajjiżi Ewropej issa ser ikollhom  jiddikjaraw l-esportazzjoni tal-armi ċivili.

Dan ser ikun mod sabiex ikun jista'  jitnaqqas l-użu ħażin tagħhom.

Ma jimpurtax jekk l-armi u  l-apparat assoċjat magħhom

kinux meqjusa għal użu ta' passatemp  jew għall-militar jew għall-pulizija.

Għandna evidenza, pereżempju fl-Eġittu,

li l-affarijiet intiżi għal użu ta' passatemp

intużaw mill-forzi tas-sigurtà  u l-pulizija kontra l-poplu.

in-NU qed iħejju trattat fuq  il-kummerċ internazzjonali tal-armi

jipprojbixxi l-armi lejn pajjiżi fejn  id-drittijiet umani jinsabu f'riskju serju.

Nistennew u naraw jekk dawn  il-prinċipji tajbin ikunux applikati.