Iżjed minn għaxar snin wara li kienet aċċettata bħala kandidat, u nofs seklu wara li ħabbret għall-ewwel darba li xtaqet tissieħeb, it-talba tat-Turkija biex tissieħeb fl-UE tibqa' wieqfa.

Storja: It-Turkija u l-UE

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/15762435/v001-0017-mt_mf.srt

IT-TURKIJA U L-UE  12 TA' SETTEMBRU 1963

Il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni  bejn it-Turkija u l-KEE,

il-prekursur tal-UE, ġie ffirmat fl-1963,

It-Turkija rat futur Ewropew.  Issieħbet fil-Kunsill tal-Ewropa fl-1949,

iffirmat il-Konvenzjoni Ewropea dwar  id-Drittijiet tal-Bniedem fl-1950

It-Turkija ħadet l-ewwel pass lejn is-sħubija,  imma għad għandha x-xogħol x'tagħmel.

Hemm bżonn  id-demokrazija, li t-Turkija għandha.

Hemm bżonn kemm sistema ġudizzjarja  indipendenti kif ukoll imparzjali,

li mingħajrhom qatt  ma tista' tiġġieled il-korruzzjoni.

Rajna dan bil-pajjiżi kandidati ta' qabel.

Fl-aħħar, id-drittijiet individwali  u kollettivi fl-aspetti kollha tagħhom,

iridu jiġu implimentati  fis-soċjetà jew il-pajjiż tiegħek.

Dawk li jopponu s-sħubija tat-Turkija  jgħidu li 10% minnha biss hi fl-Ewropa.

Imma Ċipru qiegħed fil-Lvant Imbiegħed  daqs Ankara u dan huwa ostaklu. 

It-Turkija invadiet f'Lulju 1974  wara kolp ta' stat miċ-Ċiprijotti Griegi

u t-tkeċċija tat-Torok  mit-Tramuntana tal-ġżira.

Fis-sebgħinijiet u t-tmeninijiet, kien hemm  perjodi ta' tmexxija militari fit-Turkija

u attakki minn separatisti Kurdi  mill-1984 wasslu għal ripressjoni militari.

Fl-1999 it-Turkija ġiet iddikjarata pajjiż  kandidat fil-Kunsill ta' Ħelsinki.

In-negozjati bdew fit-3 ta' Ottubru 2005,  imma fallew wara li t-Turkija rrifjutat

li testendi l-Ftehim  ta' Assoċjazzjoni ma' Ċipru.

L-UE ffriżat in-negozjati sakemm  it-Turkija tiftaħ il-portijiet u l-ajruporti tagħha

għal traffiku minn Ċipru.  S'issa għadha ma fetħithomx.

Fl-Unjoni Ewropea rridu  nkunu sensittivi għall-fatt 

li hemm l-imrar u l-firda fuq iż-żewġ naħat.

Din hija sitwazzjoni ta' kunflitt  u l-Ewropa għandha tagħmel dak li tista,

biex tippromwovi riżoluzzjoni ta' kunflitt,  biex tippromwovi r-rikonċiljazzjoni, 

biex issib mod li jista' jkun  soluzzjoni fuq il-gżira ta' Ċipru nnifisha.

Hemm ukoll il-kwistjoni ta' madwar  1.5 miljun Armenjani maqtula waqt 

L-Ewwel Gwerra Dinjija. It-Turkija tiċħad  l-istqarrija Armenjana ta' ġenoċidju

u l-attentati ta' rikonċiljazzjoni waqfu.

Il-politika barranija ta' Ankara saret iżjed  assertiva mal-Iżrael u s-Sirja u bagħtet

vapuri tal-gwerra biex jipproteġu l-interessi  tat-tħaffir għall-gass lil hinn minn Ċipru.

Imma t-Turkija u l-UE  jistgħu jgħinu lil xulxin.

Ejja nieħdu l-ġlieda kontra l-korruzzjoni.

Mill-attivitajiet kriminali fil-pajjiżi tagħna.

Drogi, negozjar  tal-armi, traffikar tal-bnedmin...

Ġraw min-naħa tagħna u aħna  għandna nsaħħu lil xulxin f'dan il-qasam.

Ekonomikament, it-Turkija sejra  tajjeb. Hija importanti b'mod strateġiku,

wkoll bħala rotta għal-pajpijiet  tal-gass mill-Ażerbaijan.

Iżda hija wkoll pajjiż Iżlamiku. Il-President  tal-Kunsill, Herman Van Rompuy

u l-President Franċiż, Nicolas Sarkozy  it-tnejn qalu li qatt mhu ser tissieħeb fl-UE,

u inqas minn nofs l-74 miljun  persuna fit-Turkija għadhom iridu.

Wara għerusija daqshekk fit-tul, iż-żwieġ  għandu bżonn impenn miż-żewġ naħat.

Naħseb li hemm bżonn ta' solidarjetà  u awtodixxiplina fl-Unjoni Ewropea.

Qed nitolbu lit-Turkija  tagħmel affarijiet diffiċli ħafna, 

li xi wħud minnhom mhumiex  popolari mal-popolazzjoni tal-post.

Mela li l-Ewropa tkun inqas  minn onesta u tinfetaħ mhijiex aċċettabbli.

Sakemm il-problemi tat-Turkija ma'  Ċipru jkomplu, l-progress hi impossibbli.

L-ibħra li jifirdu ħafna mit-Turkija mill-  Ewropa jistgħu verament ikunu mqallba.