Intiegħmu ftit minn dak li ħejjielna EPTV dwar kif il-baġit tal-UE jiġi deċiz, iffinanzjat u maqsum bejn is-setturi.

Niflu l-baġit tal-UE

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/11806372/v003-0064-mt.srt

Qed nixtri l-ingredjenti  għall-ikla tal-lejla

imma kemm nista' nonfoq?  Din il-karta ta' 10 ewro biss

jiġifieri aħjar inżomm  mal-lista ta' ingredjenti li ktibt.

Imma l-istess bħalma għamilt il-lista  ta' affarijiet li ser nixtri jien

l-istess l-Ewropa, għandha  r-riċetta u l-baġit tagħha

u kif jiġi deċiż dan u minn fejn jiġu l-flus

Xi jfisser dan kollu?   Wasal iż-żmien li nagħtu ħarsa fil-qrib.

Il-qafas finanzjarju  multiannwu, jew il-QFM,

jew kif nirreferu għalih  iżjed spiss, il-baġit Ewropew.

Il-baġit ta' 960 biljun ewro ta' bħalissa  daħal fis-seħħ fl-2014 u ser jibqa' sal-2020.

Imma teknikament, mhuwiex baġit,  imma linja gwida għall-infiq.

Tħawwadt?  Ejja narawh biċċa biċċa.

Il-baġit tal-UE jiġi  mill-kontribuzzjonijiet

tal-Istati Membri u  jinqasam fi tliet partijiet.

Persentaġġ fiss tad-dħul gross nazzjonali,

dazji fuq  l-importazzjonijiet minn barra l-UE

u persentaġġ mid-dħul tal-VAT.  Dawn il-flus fejn imorru?

Dak li kull settur jew  qasam politiku jirċievi

hu allokat għall-perjodu  fiss ta' seba' snin.

Pereżempju, il-Politika Agrikola  Komuni tieħu 312 biljun ewro,

ir-riċerka u l-innovazzjoni  kważi 80 biljun ewro,

u l-inizjattivi ta' xogħol għaż-żgħażagħ jieħdu  3 biljun ewro, biex insemmu ftit eżempji.

Kif jaħdem il-baġit faċli nispjegawh  permezz ta' dimostrazzjoni sempliċi.

Dak li jħallas kull pajjiż jiddependi  fuq id-daqs tal-ekonomija tiegħu.

Il-Ġermanja, li għandha l-ikbar  ekonomija, tagħti l-ikbar parti...

Fil-fatt, flimkien ma' Spanja u  l-Italja, nofs il-baġit diġà hu mħallas.

Mela dak li pajjiżi bħal-Lussemburgu jew  is-Slovenja jitfgħu hu ftit, jekk tqabbel.

Imma niftakru li dawn  huma ekonomiji iżgħar.

Il-Greċja pereżempju tħallas persentaġġ  kbir mid-dħul gross nazzjonali lill-UE,

imma tieħu ħafna iżjed milli tħallas.

Imma niftakru li l-baġit ifisser bilanċ.

Fl-1984, il-Prim Ministru tar-Renju Unit,  Margaret Thatcher innegozjat ħlas lura

fuq il-bażi li parti kbira wisq mill-munita  Ingliża kienet qed tmur għall-PAK,

li minnha l-bdiewa  fir-Renju Unit ma kinux jibbenefikaw.

Jiġifieri r-Renju Unit issa  jieħu lura 66% tad-differenza

bejn dak li jħallas  u dak li jieħu lura.

Imma r-Renju Unit mhuwiex waħdu:  il-Ġermanja, l-Awstrija, l-Iżvezja

u l-Olanda kollha jieħdu lura  xi ftit minn dak li jħallsu.

L-idea l-kbira ta' wara l-baġit  hi li timbotta l-livell ta' għajxien.

Speċjalment wara l-kriżi, dan il-baġit  multiannwu iffoka fuq it-tkabbir u x-xogħol.

It-tliet istituzzjonijiet  għandhom vuċi fil-baġit.

Imma kif rajna tista' tkun  taqbida fejn kulħadd jiġbed għalih.

L-Istati riedu li jkun hemm tnaqqis  fl-infiq imma l-Parlament ried iżjed flus

biex jinvesti fil-futur tal-Ewropa.  Inqala' wkoll il-ġlied

dwar ir-'riżorsi proprji', kif  il-pajjiżi jikkontribwixxu għall-baġit.

Taxxa fuq tranżazzjonijiet finanzjarji tressqet  bħala alternattiva għas-sistema ta' bħalissa.

u s-sistema ta' bħalissa ta'  kontribuzzjonijiet għalissa ser tibqa' kif inhi.

Mela bħalma aħna qed nieklu din  l-ikla l-istess qed tagħmel l-Ewropa.

X'forma ser ikollu l-baġit li jmiss tal-UE?  Dik storja oħra.