Ix-xjenzati fl-Iskozja qed jużaw il-grokk favorit tal-pajjiż biex joħolqu l-ġenerazzjoni li jmiss ta' bijokarburant li jista' jkollu benefiċċji ekonomiċi u ambjentali. EPTV jinvestiga.

Riporter: Naħżnu l-whisky

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/16267205/m003-0247-mt.srt

Li npoġġu l-ħxejjex fil-karozzi kienet l-idea  wara l-ewwel ġenerazzjoni ta' bijokarburant

bl-għan li jitnaqqsu l-emissjonijiet tas-CO2.

Iżda dan wassal għal kriżi globali tal-ikel

b'art użata għall-karburant  minflok għall-ikel.

Issa l-UE qed taħdem  biex tbiddel dan.

L-idea hi li ngħaddu għal bijokarburanti  tat-tieni jew tat-tielet ġenerazzjoni, 

li jew jużaw l-iskart jew partijiet minn  pjanti li mhumiex tajbin għall-ikel.

Naħseb li dan hu mudell ta' żvilupp  ekonomiku interessanti ħafna

li jista' jħalli r-riċerka u  l-iżvilupp jiskopru prospetti reali

Fl-Iskozja qed jiżviluppaw mod ta' kif  jgħaddu minn A għal B bil-whisky.

Jekk taħseb fl-Iskozja,  mill-ewwel tiftakar fil-whisky.

Din l-industrija ikonika ddaħħal  4.6 biljun ewro fl-ekonomija .

Imma tiswa wkoll  prezz għoli lill-ambjent.

Hu wieħed mill-industriji  ta' enerġija intensiva.

L-ebda figuri ma jeżistu  għall-impatt tal-karbonju,

imma issa qed jippruvaw  ineħħu t-traċċi tagħhom.

Hawn fid-Distillerija Tullibardine  huma 3% biss tal-prodotti kollha

li jgħaddu mill-proċess  tad-distillerija tal-whisky

li jispiċċaw fil-flixkun li tixtri.  Is-97% li jibqgħu jispiċċaw bħala skart.

Iridu jitwarrbu bi spiża  ta' 293,000 ewro fis-sena.

Mela jagħmel sens ekonomiku u ambjentali  li jbiddlu l-whisky f'wieħed ambjentali.

Il-proċess tal-whisky mix-xgħir ftit  li xejn inbidel f'iżjed minn 200 sena.

Jinvolvi biss tliet ingredjenti:  ilma, xgħir u ħmira.

li fi ftit kliem hi ilma  b'ħafna ħmira mejta fiha.

Il-fdalijiet tax-xgħir imorru għand  bidwi li għandu l-baqar tal-ħalib

Dawn l-affarijiet jiġu sprejjati lura fl-għelieqi

L-industrija tal-whisky tradizzjonalment  tirriċikla l-iskart bħala fertilizzant u għalf.

Imma dan ir-raġel kellu idea oħra kif jistgħu  jintlaħqu l-miri tal-enerġija rinnovabbli.

Nixtieq li nista' ngħid li kelli  mument ta' ewreka fil-banju,

u storja sabiħa dwar ix-xorb ta'  bettija whisky li tagħtni l-ispirazzjoni.

Imma kienet kwistjoni  ta' tfittxija biex nara

fejn kien hemm l-ikbar sors  ta' materja prima li stajna nużaw

u minnu nieħdu valur  meta ma kellux l-ebda valur.

Iċ-Ċentru għar-Riċerka  tal-Bijokarburant f'Edinburgh

ħa proċess xjentifiku li għandu 100  sena biex jipproduċi l-bijobutanol,

ġenerazzjoni ġdida ta' bijokarburant,  u addatah għall-whisky.

Meta tkun użajt ix-xgħir  jifdallek dan il-materjal.

Meta tiddistilla l-alkoħol, ikollok il-prodott  likwidu distillat mill-kontenituri tar-ramm.

Għalhekk żviluppajna  proċess li fih ngħaqqdu

dan il-materjal likwidu  ma' dan il-materjal solidu

u nagħmlu materja prima ġdida li  niffermentaw mill-ġdid b'organiżmi differenti

li jipproduċu kimika ta' valur għoli,  fosthom dak li hu l-butanol.

L-għan hu li nipproduċu xi ħaġa hekk,  li jkun għodda ta' fermentazzjoni.

Dan isir fuq skala ħafna ikbar fl-industrija  minn kif għamilna fil-laboratorju.

Il-bijobutanol jista' jitpoġġa  direttament fil-karozzi

u għandu 25% iżjed enerġija  għal kull unit ta' volum

mill-bijoetanol, li riċentament  kien il-bijokarburant favorit.

Bijokarburanti avvanzati  jistgħu jilħqu l-4.3%

tal-mira ta' 10% tal-karburant rinnovabbli  għat-trasport fir-Renju Unit sal-2020,

u jiffranka 3.2 miljun  tunnellata ta' CO2 kull sena.

Daqs li kieku tneħħi kważi  miljun karozza mit-toroq.

Celtic Renewables hi kumpanija li tittama li  tagħmel kapital mir-riċerka tal-laboratorju.

Il-mudell ta' negozju hu li tieħu żewġ  kumditajiet ta' valur baxx ħafna jew fdalijiet

u tbiddilhom f'ħames jew sitt kumdità li  hemm bżonnhom ħafna u ta' valur għoli

Jiġifieri hemm aċeton impurtat fir-Renju  Unit daqs kemm hemm whisky esportat.

Il-bijobutanol hu ġenerazzjoni  avvanzata ta' bijokarburant

li l-pajjiż għandu bżonn biex  jilħaq il-miri ta' bijokarburant tiegħu.

Li tbiddel il-mudell ta' laboratorju ta' ħames  litri f'impjant ta' xogħol ta' 10,000 litru

jfisser li l-ispejjeż jgħoddu l-miljuni.

Celtic Renewables qed  jitkellmu ma' Tullibardine Distillery

u kumpaniji kbar bħal Diageo biex imexxu  l-proċett tagħhom għall-livell li jmiss.

Hawn f'Leith minbarra l-whisky  antik li jgħaqqad l-istorehouses,

id-direttur tal-Friends of the earth tal-Iskozja

spjega għaliex min jagħmel  il-whisky qed jispiċċa.

Hemm firxa ta' fatturi. Ir-regolamenti  Ewropej huma parti minnha.

Forsi r-regolamentazzjoni fuq l-ilma  kienet l-ewwel li ġegħlithom jaħsbu,

'Aħjar nieħdu l-affarijiet  ambjentali bis-serjetà.'

Imma anke l-ispejjeż għoljin  tal-karburant u xi pressjoni tal-konsumatur,

għax in-nies jafu li qed iħarsu lejn prodott  premium għall-kredenzjali ħodor.

Il-konsumaturi dejjem ifittxu  dak li huwa l-aħħar tendenza.

Jiena nixrob il-whisky,  u naħseb li kull tip ta'...

Bħala xi ħadd li jixrob il-whisky, tinteressa  ruħek fl-aspetti differenti tal-whisky. 

Bil-whisky, kull tip ta'  storja wara kull distillerija

hi storja tajba li tirrakkonta lill-konsumaturi  jekk jixtiequ jitkellmu dwar il-whisky.

Celti Renewables jittamaw li jkun hemm  impjanti jaħdmu sal-aħħar ta' din is-sena.

B'hekk min jixrob il-whisky jista' jieħu gost  il-grokk favorit b'kuxjenza nadifa.