Daqshekk kontrolli u kjuwijiet fil-fruntieri.  Kważi spiċċaw madwar l-Unjoni Ewropea kollha. Tista' tivjaġġa mingħajr passaport f'25 pajjiż! Qed tifhmuni?

EEureka!: Iż-Żona Schengen

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/15299232/j003-0019-mt.srt

L-iċċekkjar u l-kjuwijiet fil-konfini  tal-pajjiżi resaq lejn tmiemu.

Illum, nistgħu nivvjaġġaw kważi  kullimkien fl-UE mingħajr passaport,

bis-saħħa tax-Schengen, li kellu  sehem importanti fil-bini tal-UE.

Fl-1995, ħames pajjiżi Ewropej  rikbu l-istess dgħajsa.

Il-Ġermanja, Franza, il-Belġju,  il-Lussemburgu u l-Olanda

ddeċidew li joħolqu żona bla fruntieri.

Iffirmaw il-ftehim f'Schengen,  belt żgħira fil-Lussemburgu.

L-għan kien li jħallu lin-nies li jmorru  liberament minn pajjiż għal ieħor.

L-iċċekkjar fil-fruntieri bdew jitnaqqsu.

Il-ftehim Schengen issemma' wara  l-belt fejn kien iffirmat. Oriġinali!

L-isem kien ingħata lil qasam  kbir mingħajr fruntieri.

l-Italja, Spanja, il-Portugall, il-Greċja,  l-Awstrja, Danimarka, l-Iżvezja u Finlandja

F'nofs is-snin 90, 13-il pajjiż  kienu parti mill-ftehim Schengen.

Twaqqaf l-iċċekkjar fil-fruntieri  interni u ssaħħaħ dak f'dawk esterni.

Fl-1995, l-iċċekkjar fil-fruntieri sparixxa  kompletament mill-qasam Schengen.

Fit-triq, l-uffiċċji tad-dwana  żvujtaw u jidhru qishom mużewijiet.

Wara dan, ingħalqu l-kontrolli  fil-portijiet u l-ajruporti.

Ħielsa li nistgħu nivvjaġġaw bejn  il-pajjiżi imma m'aħniex ħielsa mix-xkiel.

L-istati Schengen li jridu jiżguraw  is-sigurtà ta' fejn krew.

Il-pulizija, tad-dwan u  s-sistemi legali jingħaqdu ilimkien.

Flimkien, jagħmlu ċekkjar addoċċ fil-pajjiżi  tagħhom stess.

Tims speċjalizzati jistgħu jintervjenu  fi kwalunkwe ħin tal-ġurnata.

U l-iċċekkjar isir iżjed iebes  fil-fruntieri ma pajjiżi oħra..

L-għan huwa li niġġieldu l-kriminalità  u l-immigrazzjoni illegali.

Biex tidħol fiż-żona Schengen  il-barranin irid ikollhom visa.

Mill-2007, iż-żona Schengen kibret u  daħħlet lill-Estonja, il-Latvja u Litwanja,

il-Polonja, Slovenja Slovakja u  r-Repubblika Ċeka, l-Ungerija u Malta.

Tliet pajjiżi mhux fl-UE wkoll daħlu,  l-Iżlanda, in-Norveġja u l-Iżvizzera.

Il-Bulgarija, ir-Rumanija u Ċipru  ser jidħlu huma wkoll fl-2012,

sakemm ikunu jistgħu jikkontrollaw  il-fruntieri esterni tagħhom.

Allura l-maġġorparti tal-Istati Membri  tal-UE ser ikunu parti mix-Schengen.

Hemm min jippreferi jikkontrolla l-fruntieri  tiegħu, l-Irlanda u r-Renju Unit.

Ix-Schengen għandu sistema li jżomm  it-tagħrif fuq in-nies u oġġetti, is-SIS,

u nsiru nafu iżjed dwaru fi  programm ieħor A-Ż. Saħħa!