Id-'drones' ċivili joffru ħafna opportunitajiet, imma kif ser inwaqqfuhom milli jikkraxxjaw ġo ajruplan jew ġon-nies? U kif ser nipproteġu l-privatezza tan-nies? Jacqueline Foster tkellimna dwar l-ideat tagħha.

Id-'Drones': Orizzonti ġodda għall-kummerċ u l-kreattività

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/12087218/n004-0030-mt.srt

Xogħol li ser jiffaċċjaw il-MPE wara l-waqfa  għas-sajf huwa dak dwar id-'drones' ċivili.

Qed isiru dejjem iżjed  popolari, irħas, aċċessibbli u utli.

U għal xi wħud, sors ta' ħsejjes  inkonvenjenti u li jinvadi l-privatezza.

Il-MPE fil-Kumitat għat-Trasport mistennija  jivvutaw fuq id-'drones' f'Settembru,

meta tiġi ffinalizzata l-preparazzjoni  tal-leġiżlazzjoni dwar kwistjonijiet ewlenin

ta' sigurtà.  Jacqueline Foster qed tmexxi l-proċess.

Jacqueline Foster,  grazzi talli ngħaqadt magħna.

Qed nitkellmu llum dwar ir-rapport  li inti qed tmexxi fil-Parlament

dwar l-użu sigur ta' sistemi ta'  vetturi tal-ajru ppilotati mill-bogħod -

fi kliem sempliċi, id-'drones',  bħal dak li hemm hemm.

Hawn demostrazzjoni.  Ċert li rajthom ħafna drabi qabel.

X'hemm wara d-definizzjoni  tal-futur tat-teknoloġija tad-'drones

Jekk tħares lejn 100 sena ilu,  ma' Blériot jew l-aħwa Wright,

bażikament kien hemm il-bidu  tal-industrija ċivili tal-avjazzjoni.

Dak li rajna fl-aħħar 15-il  sena mil-lat kummerċjali

Qed inħarsu lejn  'drones' ċivili li qed jintużaw

biex jiċċekkjaw il-ħxejjex  fl-għelieqi, għelieqi enormi miżrugħa.

Qed inħarsu lejhom  biex naraw diżastri umanitarji.

Jista' jkun hemm nirien tal-foresti.  Jistgħu jiċċekkjaw il-linji tal-ferrovija.

It-tkebbir, verament, f'dawn  l-aħħar 10-15-il sena kien enormi.

Issa rridu nagħtu ħarsa lejn  kif nistgħu nimmaniġġjaw dan

Dan iwassalna tajjeb għall-ewwel  mistoqsija. Ħa nagħmillek din.

Il-proposta tiegħi għalik, Jacqueline, hi li  jkollna l-istess liċenzja għad-'drones' fl-UE

li tagħti ċ-ċans lill-piloti tad-'drones' fl-UE  kollha jtajruhom kullimkien fl-Ewropa

sakemm iżommu mar-regoli  ssettjati minn JARUS u EASA.

Bħalissa hemm regoli  differenti għal kull pajjiż

u trid tapplika f'kull pajjiż  li tmur għal postijiet differenti. 

Allura l-mistoqsija tiegħi hi, meta ser naraw  liċenzja unifikata tal-UE għad-'drones'

għall-piloti kollha tad-'drones' fl-UE?

Jidher ċar, li hemm tipi differenti ta'  'drones', imma bħala regola ġenerali,

jekk qed topera 'drone'  u inti bidwi f'għalqa,

u jekk qed topera  'drone' fi grawnd tal-futbol,

hemm żewġ ħtiġijiet differenti ħafna,  għax fl-għelieqi mhux ser ikun hemm nies,

u jekk id-'drone' ċkejken tiegħek  jispiċċa jaħbat ma' balla qamħ,

Imma wieħed tal-istess daqs fi  grawnd tal-futbol jista' jikkawża ħsarat.

Għalhekk irridu nkunu ċerti li  jkun hemm skejjel ta' titjir apposta

fejn in-nies jistgħu  jiġu lliċenzjati kif suppost.

U rridu wkoll  niżguraw li kull meta jintużaw

ikun hemm il-livell meħtieġ  ta' taħriġ għall-operatur.

Semmejt il-kwistjonijiet ta' sigurtà.  Għandna mistoqsija mingħand xi ħadd

li jirrappreżenta lill-piloti,  eżattament fuq din il-ħaġa.

Tifhem l-importanza tad-'drones' u  l-benefiċċju li jġibu għas-soċjetà,

imma s-sigurtà dejjem trid tiġi l-ewwel.

Aħna impressjonati  bil-mod li bih ħafna fl-industrija

introduċew il-'geofencing' biex inaqqsu  t-theddida għal-linji tal-ajru tal-passiġġieri.

Iżda, xorta għadna mħassba  dwar it-theddida lill-elikotteri

b'mod speċjali  l-elikotterij tal-ambulanzi tal-ajru

li joperaw f-żoni rimoti  fejn il-'geofencing' ma jeżistix.

X'tista' tagħmel biex  tnaqqas din it-theddida? 

Qed nikteb qafas ta' ideat li issa  naħsbu li dan jista' jimxi 'l quddiem,

imbagħad ir-regolaturi  jkunu jistgħu jħarsu lejh.

Ser ikun hemm 'geofencing' - din hi  tip ta' teknoloġija li tista' tiġi mblukkata

madwar ajruporti u  x'aktarx impjanti tal-enerġija.

Ser ikun hemm dawn it-tip ta' affarijiet.  Dawn huma disponibbli.

U naħseb li imbagħad hi kwistjoni li nagħtu  ħarsa lejn kif ser nitrattaw affarijiet bħal

fejn, forsi  l-'geofencing' ma jkunx xieraq.

Naħseb li jekk it-teknoloġija tad-'drones'  tibqa' miexja fil-15-il sena li ġejjin

bil-mod kif għamlet  f'dawn l-aħħar 15-il sena,

tista' faċilment timmaġina  xenarju fejn ikun hemm eluf ta' 'drones',

forsi ta' dan id-daqs,  forsi anke ikbar minn dan,

iduru, li jkunu jmorru lil hinn  mill-kapaċitajiet tal-'geofencing' 

X'inhi s-soluzzjoni  tiegħek għal dan?

Diġà hemm din il-possibbiltà.  U aħna nitrattawha.

Għandha tiġi regolata u kkontrollata?  - Diġà hi.

Jekk qed tħares b'mod partikolari lejn  dawk li jidħlu taħt l-400 jew il-500 pied,

jekk tħares pereżempju,  lejn l-awtorità tal-avjazzjoni ċivili,

diġà hemm kriterju fl-ordnijiet  tal-vetturi tal-ajru li qiegħed imniżżel

u r-regoli huma preċiżi.  U ħafna mill-Istati Membri ser...

Jekk inħarsu lejn dawk li  jtiru iżjed minn 500 pied,

li tgħid kif dan għandu jiġi trattat.

Jiena kunfidenti li  issa ser insibu mod

biex nimxu  'l quddiem maż-żieda tal-użu.

Għandna ċans għal mistoqsija oħra,  ejja ngħaddu għal din bil-Ġermaniż.

Id-'drones' jirrappreżentaw sfida  kompletament ġdida għas-sistemi ta' sigurtà

eżistenti. Pereżempju d-'drones' jistgħu  sempliċiment itiru fuq il-gradi, iġorru armi,

Ir-reazzjoni tagħna għal dan jiddependi fuq  kollox fuq il-kundizzjonijiet tal-qafas legali,

Ser ikollna nirreġixxu b'mod  passiv billi nimblukkawlhom il-vista

jew nistgħu  ninterferixxu u nikkraxxjawhom?

Li kieku xi ħadd ikun fil-ġnien tiegħu,  jixxemmex u jagħmel piknik xi darba,

u jiġi 'drone' li m'għandu  l-ebda dritt li jiġi jittawwal.

Ħadd m'għandu dritt jinvadi  l-privatezz ta' xi ħadd. Dik ċara.

U għandna leġiżlazzjoni nazzjonali diġà  fil-post kif ukoll leġiżlazzjoni mal-UE kollha

f'termini ta' protezzjoni u  f'termini ta' regoli ta' privatezza,

għalhekk ma narax il-bżonn  li jkollna regoli addizzjonali.

Dak li għandna bżonn niżguraw  hu li dan jiġi infurzat kif suppost

u li l-Istati Membri kollha jkollhom il-liġijiet  f'posthom biex ikunu jistgħu jinfurzaw dan.

Għalhekk nittama li ħadd mhu  jaħseb biex jagħmel xi ħaġa ridikola,

imma jekk xi ħadd - persuna tkun li tkun -  issib ruħha li qiegħda f'pożizzjoni

kemm taqbad it-telefon  u ċċempel lill-pulizija.

Jacqueline Foster,  nirringrazzjak, napprezaw ħafna.