Η ιστορία για το πώς αξίες όπως η αξιοπρέπεια, η ισότητα και η αλληλεγγύη, πολύτιμες για τους Ευρωπαίους, κατέληξαν να ενσωματωθούν σε κοινοτικό δίκαιο.

Ιστορία: Ευρωπαϊκός Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων

https://api.multimedia.europarl.europa.eu/documents/20125/16348370/v001-0025-el.srt

Αξιοπρέπεια, ισότητα και αλληλεγγύη

είναι αξίες που οι Ευρωπαίοι  θεωρούν δεδομένες σήμερα.

Ενσωματώθηκαν όμως στην ευρωπαϊκή  νομοθεσία μόλις το 2000.

Οι Pervenche Bers και António Vitorino

βοήθησαν στην κατάρτιση του Ευρωπαϊκού  Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.

Εκείνη εκπροσωπούσε το Κοινοβούλιο  κι εκείνος την Επιτροπή.

Σε μια εποχή που η ΕΕ όδευε  να γίνει

πιο ουσιαστική γεωγραφική μονάδα  μέσω της διεύρυνσης,

πέρα από οικονομικές αξίες  και τις αξίες της αγοράς,

υπήρχε μία αίσθηση ότι χρειαζόταν  να δώσουμε ουσία στις κοινές μας αξίες

όσον αφορά αυτό που θα γινόταν η ΕΕ.

Υπήρχε και η επιθυμία να προστεθεί  στις συνταγματικές συνθήκες της ΕΕ

διακήρυξη δικαιωμάτων,  κατάλογος θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Ήδη το 1950 το Συμβούλιο Ευρωπαϊκής  Συνθήκης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 

είχε καταγράψει πολλά ατομικά  και πολιτικά δικαιώματα.

Τον Ιούνιο του 1999 στην Κολωνία

οι τότε 15 επικεφαλής κρατών και  κυβερνήσεων θέλησαν να προχωρήσουν.

Έξι μήνες μετά, συναντήθηκε πρώτη φορά  το Συνέδριο για την κατάρτιση του Χάρτη.

Μέχρι τότε, ο παραδοσιακός τρόπος  κατάρτισης κοινοτικού δικαίου της ΕΕ,

ήταν διαπραγμάτευση μεταξύ κυβερνήσεων  που μπορούσε κατόπιν να επικυρωθεί

ή στην οποία έδινε τη γνωμοδότησή του  τότε το Κοινοβούλιο.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κρατών  μελών γίνονταν κεκλεισμένων των θυρών.

Έπρεπε να βρούμε περισσότερη  δημοκρατική νομιμότητα

που προέκυπτε όχι μόνο από τη διαφάνεια  και ειλικρίνεια των εργασιών του Συνεδρίου

αλλά επίσης, πολύ σημαντικό, από την  παρουσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου -

με πλήρη εξουσία,  όχι μόνο ως παρατηρητή -

και, πάνω απ' όλα, των εθνικών  κοινοβουλίων. Ήταν πρώτη φορά.

Οι εκπρόσωποι πολιτικών οργάνων κρατών  και ΕΕ διαπραγματεύτηκαν μεταξύ τους.

15 από τα 15 κράτη μέλη,  ένας για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή,

16 ευρωβουλευτές για το ΕΚ

και 30 βουλευτές από εθνικά κοινοβούλια.

Ξεκίνησαν εργασίες αλλά οδηγήθηκαν σε  αδιέξοδο για τα κοινωνικά δικαιώματα.

Επειδή κάποιες χώρες έχουν  αληθινά κοινωνικά δικαιώματα

που εφαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο  όπως τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα,

αλλά σε άλλες χώρες αυτά τα κοινωνικά  δικαιώματα είναι προγραμματικά πρότυπα

που δεν έχουν άμεση εκτελεστότητα  ή δεσμευτική εξουσία.

Ισότητα των δύο φύλων, δικαιώματα  παιδιών και πιο δυσδιάκριτα δικαιώματα,

ενσωματώθηκαν τελικά  ως θεμελιώδη ευρωπαϊκά δικαιώματα.

Υπάρχει και ένα ωραίο άρθρο για ελευθερία  των σωματείων, για δικαίωμα απεργίας,

που ήταν, όπως θα περιμένατε, πολύ  δύσκολο αντικείμενο διαπραγμάτευσης,

καθώς και αναφορές  σχετικά με πρόσβαση σε στέγαση.

Το Συνέδριο υπέβαλε σχέδιο Χάρτη στους  αρχηγούς κρατών σε λιγότερο από χρόνο.

Οι επικεφαλής κρατών  και κυβερνήσεων σκέφτηκαν

ότι είχαμε φτιάξει ένα πρόχειρο σχέδιο

και ότι,  κάνω μια καρικατούρα τους τώρα,

μπορούσαν να ξαναγράψουν  κάποια μέρη του.

Σε κάποιο βαθμό πιστεύω ότι  πολύς κόσμος πίστεψε

ότι δεν θα πετυχαίναμε τον στόχο μας,  ότι ήταν απλώς επιδερμικά λόγια.

Νομίζω ότι ο καλύτερος φόρος τιμής που  απέτισαν τα κράτη μέλη στο Συνέδριο

ήταν ότι η συζήτηση δεν ασχολήθηκε  με το περιεχόμενο του Χάρτη

αλλά με τη νομική του ισχύ.

Μια απλή πολιτική δήλωση  ή ένα νομικό κείμενο χωρίς δεσμευτική ισχύ;

Χωρίς ομόφωνη συμφωνία  των κρατών μελών

αρχικά ο Χάρτης δεν ήταν δεσμευτικός,  τουλάχιστον επισήμως.

Ακόμα και πριν ενσωματωθεί ο Χάρτης  στη Συνθήκη,

τα συνταγματικά δικαστήρια  διαφόρων κρατών μελών

και ακόμα και οι Γενικοί Εισαγγελείς  στο Δικαστήριο της ΕΕ

άρχισαν να αναφέρονται  στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων,

που δεν ήταν ακόμα  νομικά δεσμευτικό κείμενο.

Το 2007 ο Χάρτης κέρδισε  επίσημη αναγνώριση.

Ήταν πλέον κομμάτι  της Συνθήκης της Λισσαβόνας.

Ωστόσο, τρεις χώρες τοποθέτησαν  περιορισμούς σε κοινωνικά δικαιώματα:

το Ηνωμένο Βασίλειο πρώτο,  και μετά η Πολωνία και η Τσεχία.